Κωνσταντίνα Μπαλάσκα - Ψυχολόγος Χανιά

Ποια είναι η διαφορά ψυχιάτρου- ψυχολόγου- ψυχοθεραπευτή;

Ο ψυχίατρος έχει ολοκληρώσει σπουδές Ιατρικής και έχει ειδικευτεί στην Ψυχιατρική. Η ψυχιατρική προσέγγιση ακολουθεί το ιατρικό/ βιολογικό μοντέλο, βασίζεται δηλαδή στη γνώση της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου και της ανατομίας του σώματος. Ως μέσο θεραπείας στηρίζεται στη χορήγηση φαρμάκων.

Ο ψυχολόγος έχει τελειώσει το τμήμα Ψυχολογίας. Για την αντιμετώπιση των ψυχικών συμπτωμάτων ακολουθεί μια ολιστική προσέγγιση της ανθρώπινης φύσης συνυπολογίζοντας τόσο τη βιολογική λειτουργία του εγκεφάλου όσο και γνωστικές, συναισθηματικές, συμπεριφορικές και κοινωνικές πτυχές του ατόμου. Ο ψυχολόγος δεν είναι ιατρός και δεν χορηγεί φάρμακα. Πολλές φορές, μετά τις βασικές σπουδές οι ψυχολόγοι επιλέγουν να ειδικευτούν σε κάποιες κατευθύνσεις όπως η Κλινική ψυχολογία, η Σχολική ψυχολογία, η Οργανωσιακή ψυχολογία και άλλες.
Οι δύο ειδικότητες αρκετές φορές συνεργάζονται καθώς ορισμένες συνθήκες απαιτούν παράλληλη χορήγηση φαρμάκων που παρακολουθείτε από ψυχίατρο με συνεδρίες συμβουλευτικής από ψυχολόγο.

Τόσο ο ψυχολόγος όσο και ο ψυχίατρος μπορούν να λάβουν τον τίτλο του ψυχοθεραπευτή εφόσον εκπαιδευτούν σε ένα πιστοποιημένο πρόγραμμα ψυχοθεραπείας. Μοντέλα ψυχοθεραπείας αποτελούν η συστημική ψυχοθεραπεία, η γνωσιακή- συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, η ψυχανάλυση, η θεραπεία Gestalt κα.

Τι είναι η Κλινική Ψυχολογία;

Κλινική Ψυχολογία είναι ο κλάδος της Ψυχολογίας που ασχολείται με τη διάγνωση και θεραπεία των ψυχικών διαταραχών. Ο Κλινικός Ψυχολόγος έχει αποφοιτήσει από το τμήμα Ψυχολογίας και έχει ειδικευθεί με μεταπτυχιακές σπουδές στην Κλινική Ψυχολογία. Έχει γνώσεις ψυχοπαθολογίας και ψυχοφαρμακολογίας. Ωστόσο, δεν δύναται να συνταγογραφεί φαρμακευτική αγωγή. Πληροί τα κριτήρια ώστε να διαχειριστεί διαγνωστικά και ψυχοθεραπευτικά άτομα με ποικίλα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως οι διαταραχές της διάθεσης (κατάθλιψη, διπολική διαταραχή), το άγχος (κρίσεις πανικού, ειδικές φοβίες, γενικευμένο άγχος, μετατραυματικό στρες), διατροφικές διαταραχές κά. Στόχος κάθε θεραπευτικής παρέμβασης είναι η ενδυνάμωση του θεραπευόμενου και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του.

Τι είναι η συστημική ψυχοθεραπεία;

Η συστημική προσέγγιση στη ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική στρέφει την προσοχή από το άτομο στο «όλον» και από τις προσωπικές ιδιότητες στις σχέσεις. Θεωρεί ότι τα προβλήματα δεν αποτελούν προσωπική/ατομική υπόθεση αλλά έχουν να κάνουν με σχέσεις και αλληλεπιδράσεις σε ευρύτερα συστήματα. Έτσι, ο θεραπευόμενος κατανοείται και αντιμετωπίζεται ως μέλος ενός συστήματος που βρίσκεται σε συνεχή αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση με τα υπόλοιπα μέλη του συστήματος. Ένα σύστημα μπορεί να είναι η οικογένεια, δύο σύντροφοι, τα μέλη μιας ομάδας, μια σχολική τάξη, οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης, οι κάτοικοι μιας περιοχής κά.

Στη συστημική ψυχοθεραπεία δεν επικεντρωνόμαστε στο «γιατί» αλλά στο «πώς». Μας ενδιαφέρει να κατανοήσουμε πως σχετίζονται οι άνθρωποι σε ένα σύστημα και πως διατηρείται αυτό το pattern σχετίζεσθαι. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως αφαιρείται η προσωπική ευθύνη από το άτομο και αποδίδεται στη σχέση. Το άτομο έχει την ευθύνη και επομένως τη δύναμη να αναγνωρίσει τα δυσλειτουργικά patterns σχετίζεσθαι και να διαμορφώσει μια πιο λειτουργική σχέση με τα άλλα μέλη των συστημάτων στα οποία συμμετέχει. Η αλλαγή σε ένα μόνο μέλος του συστήματος είναι ικανή να επιφέρει αλλαγή σε ολόκληρο το σύστημα.

Η συστημική ψυχοθεραπεία εφαρμόζεται σε άτομα, ζευγάρια, οικογένειες και ομάδες.

Πόσο διαρκεί η θεραπεία;

Κάθε συνεδρία διαρκεί 50-60 λεπτά. Ο αριθμός των συνεδριών σε κάθε περίπτωση ποικίλλει. Η ψυχοθεραπεία είναι μια πολύ προσωπική υπόθεση. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και χρειάζεται το δικό του χρόνο για να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί τα ζητήματα που τον απασχολούν. Σε κάθε περίπτωση ο αριθμός των συνεδριών και η συχνότητα των συναντήσεων καθορίζεται από κοινού με τον πελάτη. Ο πελάτης μπορεί να διακόψει όποτε το επιθυμήσει τις θεραπευτικές συναντήσεις.

Διαφέρει η ψυχοθεραπεία από τη συζήτηση με ένα φίλο;

Πολλές φορές τα άτομα έρχονται στη θεραπεία με ένα δισταγμό. Συχνά αναφέρουν ότι έχουν συζητήσει για το συγκεκριμένο πρόβλημα με κάποιο φίλο και δεν βοηθήθηκαν, άρα δεν υπάρχει ουσιαστικά λύση στο πρόβλημά τους. Η θεραπευτική συζήτηση όμως διαφέρει από τη συζήτηση με ένα φίλο ή ένα κοντινό μας πρόσωπο. Ένας ψυχολόγος δεν θα πάρει θέση στο πρόβλημά σου, δεν θα σε κρίνει για τις πράξεις σου και δεν θα σε παροτρύνει με βάση τις δικές του αξίες και εμπειρίες, όπως ενδεχομένως θα έκανε ένας φίλος. Αντίθετα με ένα φίλο, ο ψυχολόγος έχει ειδικευτεί πάνω στην επιστήμη της ψυχολογίας και τη θεραπευτική πρακτική. Στη θεραπευτική συζήτηση ο ψυχολόγος ακούει για να καταλάβει και όχι για να απαντήσει. Ακούει για να κατανοήσει τις ανησυχίες του ατόμου ώστε να του θέσει τα κατάλληλα ερωτήματα που θα οδηγήσουν στην κατάλληλη γι’ αυτόν λύση και σε μια προσωπική ανάπτυξη-ένα ψυχικό μεγάλωμα που βοηθήσει το άτομο στην αντιμετώπιση μελλοντικών προβληματισμών.

Πως εξασφαλίζεται το απόρρητο στις συνεδρίες;

Πολλοί άνθρωποι διστάζουν να προσέλθουν στη θεραπεία γιατί φοβούνται ότι ίσως δεν θα υπάρχει απόλυτη εχεμύθεια. Η διασφάλιση του απορρήτου είναι καθοριστική στη συνεργασία θεραπευτή- θεραπευόμενου. Οι ψυχολόγοι δεσμεύονται από τον κώδικα επαγγελματικής δεοντολογίας για την τήρηση και διασφάλιση του απορρήτου. Έτσι, καμία πληροφορία που μοιράζεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας δεν μπορεί να γνωστοποιηθεί σε κάποιον εκτός θεραπευτικού πλαισίου.

Άρση του απορρήτου μπορεί να συμβεί μόνο στην περίπτωση που ο ψυχολόγος αντιληφθεί ότι κινδυνεύει η ζωή ή η ασφάλεια του πελάτη είτε ότι κινδυνεύει η ζωή ή η σωματική ακεραιότητα τρίτου προσώπου. Για τις περιπτώσεις αυτές ενημερώνεται ο πελάτης στην πρώτη συνεδρία όπου δημιουργείται ένα άτυπο συμβόλαιο της θεραπευτικής διαδικασίας.